Excelleren op school
Leerlingen die excelleren laten het beste van zichzelf zien. Dat zijn zeker niet per definitie de leerlingen met de hoogste scores op toetsen. In principe kan elke leerling het beste van zichzelf laten zien, mits je maar zorgt voor de juiste condities en uitdagingen.
Hoe vanzelfsprekend is deze benadering bij jou en je collega's op school?
Geldt dat zowel voor de beste als voor de zwakste 10% van de leerlingen?
Is leren voor hen beiden (nog steeds) een feest?
De ervaring leert inmiddels dat een team dat de beste leerlingen kan laten excelleren, dat ook kan met de andere leerlingen. Begaafde leerlingen fungeren dan als de lakmoesproef voor de kwaliteit en flexibiliteit van je onderwijs. De vraag is soms wel of leraren dit durven, omdat het ingaat tegen een trend van summatieve evaluatie, waarin je leerlingen met elkaar en met externe normen vergelijkt.
Het best van jezelf laten zien vraagt echter om formatieve evaluatie, waarin jij een leerling alleen met zichzelf vergelijkt en waardoor je de voortgang kunt vaststellen, maar niet als een vorm van toetsen. Formatieve evaluatie zou bovendien in de eerste plaats een activiteit van de leerling zelf moeten zijn, omdat die, door het eigen leerproces steeds te volgen, kan constateren of er echt sprake is van leren en groeien. Op basis daarvan kan die leerling zonodig de eigen inzet en/of focus aanpassen of om feedback of tips vragen.
Dit vraagt een kwaliteit van het team, die alleen floreert als die voortkomt uit een gezamenlijk gedragen visie. Die visie leidt dan tot de ontwikkeling van een houding en vaardigheden, van zowel leraren als schoolleiding, die deze benadering van leerlingen vanzelfsprekend maken.
De beschikbaarheid van (veel) materialen, zoals methoden, blijkt daarop nauwelijks een positieve invloed te hebben. Naast vertrouwen en gedeelde verantwoordelijkheid, is een belangrijke conditie hiervoor, dat de teamleden goed boven de inhouden en de samenhang van de vakinhouden staan. Dit is nodig om de essenties van de daarbij behorende leerprocessen te kennen en die, aansluitend bij de al aanwezig voorkennis, te kunnen uitlokken en stimuleren.
Dat was de reden dat ik diverse boeken heb geschreven over deze vakinhouden. Als speciale service heb ik nog een website gemaakt waarop een groeiend aantal ideeën voor uitdagende en onderzoekuitlokkende taalactiviteiten staan beschreven: Het Taallab. www.hettaallab.nl
Wil je het excelleren en de talentontwikkeling van de leerlingen ook centraal stellen bij jullie op school? Dan kom ik je graag hierbij ondersteunen, inspireren en toerusten.
